مفهوم حسابداری و انواع آن

حسابداری یک موقعیت شغلی بسیار مهم و با ارزش است و در جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. حسابداران معمولاً در شرکت‌های خصوصی، دولتی، سازمان‌های غیرانتفاعی، شرکت‌های حسابرسی و کارآفرینی فعالیت می‌کنند و نقش بسزایی در تأمین اطلاعات مالی و اقتصادی صحیح و دقیق دارند. همچنین در تصمیم‌گیری‌های مربوط به مالی، مالیات، پیش‌بینی وضعیت مالی و سودآوری شرکت‌ها و یا سازمان‌ها نقش کلیدی دارند.

تعریف حسابداری

حسابداری علمی است که با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های خاص، اطلاعات مالی و اقتصادی را درباره یک سازمان یا شخص حقیقی جمع آوری، طبقه‌بندی، ثبت و تجزیه و تحلیل می‌کند. هدف اصلی، ارائه اطلاعات دقیق و قابل اعتماد درباره وضعیت مالی و عملکرد سازمان‌ها به مدیران، سهامداران، بدهکاران و سایر عاملان مرتبط است.

استفاده از شرکت حسابداری برای بهره‌مندی از خدمات حسابداری، از مزایایی است که برای شرکت‌ها و کسب و کارها به وجود می‌آید. با توجه به پیچیدگی‌های موجود در حوزه حسابداری و مالی، استفاده از خدمات یک شرکت حسابداری می‌تواند به شرکت شما کمک کند تا دقت و صحت بیشتری در اظهارنامه‌ها و سود و زیان‌ها خود داشته باشد. با استفاده از خدمات حسابداری، شما می‌توانید به بهینه‌سازی فعالیت‌های مالی خود بپردازید و همچنین به مشاوره و راهنمایی حرفه‌ای از سوی یک تیم حسابداری مجرب دست یابید. این تیم می‌تواند به شما در امور مالی و مالیاتی کمک کند و با بهبود فرآیندهای مالی شرکت، به پیشرفت و رشد آن کمک کند.

اصول حسابداری

اصول حسابداری اصول و مفهومی است که برای رسیدن به یک حسابداری دقیق و قابل اطمینان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصول شامل مجموعه‌ای از قواعد، مبانی و توضیحات است که می‌تواند برای هر نوع سازمان و شرکتی متفاوت باشد. اما به طور کلی، این اصول عبارتند از:

• اطمینان از ثبات مالی و فعالیت‌های سازمان با اصول حسابداری
• موجودیت واحد حسابداری دارای ارزش مالی منحصر به فرد است
• دوره مالی شرکت‌ها ۱۲ ماه است و در پایان هر دوره باید صورت‌های مالی تهیه شده برای همان دوره را نشان دهد
• همه فعالیت‌ها و معاملات شرکت باید به صورت دقیق و بدون هیچ گونه اشتباهی به ثبت برسد
• فعالیت‌ها و معاملات شرکت باید به طور مستقل از فرد یا اشخاص مرتبط با شرکت انجام شود
• مالیات و بدهی‌ها بر اساس ارزش تاریخی آنها قرار می‌گیرند
• ارزش دارایی‌ها و بدهی‌ها بر اساس ارزش منصفانه‌ای که آنها دارند، تعیین می‌شود
• شرکت باید به صورت دقیق به همه سؤالات و مطالبات خود و سایر افراد پاسخگو باشد

این اصول می‌تواند به عنوان یک راهنمای کلی برای تهیه صورت‌های مالی دقیق و اعتبارسنجی شده به کار رود.

انواع حسابداری

• حسابداری عمومی 

حسابداری عمومی روشی برای ثبت، دسته‌بندی، تفسیر و ارائه اطلاعات مالی است که برای پردازش تراکنش‌های مالی در سازمان‌ها و شرکت‌ها به کار می‌رود. مهمترین هدف آن، ارائه اطلاعات دقیق و قابل اطمینان درباره وضعیت مالی سازمان‌ها به صاحبان سهام، مدیران، سایر نمایندگان خارجی و اغلب دولت است. حسابداری عمومی شامل فرآیندهایی مانند ثبت تراکنش‌های مالی، تهیه صورت‌های مالی، تحلیل و بررسی اطلاعات مالی، برنامه‌ریزی مالی و بودجه‌ریزی است.

• حسابداری مالی

حسابداری مالی (Financial Accounting) فرایندی است که در آن اطلاعات مالی شرکت، به صورت سازمان‌ یافته و مرتب، جمع‌آوری، ثبت، تجزیه و تحلیل و بررسی می‌شوند. هدف اصلی، ارائه اطلاعات دقیق و قابل اعتماد در مورد وضعیت مالی شرکت به منظور اتخاذ تصمیمات بهتر و مطمئن‌تر توسط مدیران، سرمایه‌گذاران و سایر افراد و نهادها می‌باشد. این اطلاعات شامل بیانیه‌های مالی مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و جریان وجوه نقد است.

• حسابداری مدیریتی

حسابداری مدیریتی (Management Accounting) برای کمک به مدیران در فرآیند تصمیم‌گیری و بهبود عملکرد سازمان، به کار می رود. در واقع، در این نوع از حسابداری با آنالیز داده‌های مالی و غیرمالی، اطلاعات مفیدی را برای مدیران در جهت انجام تصمیمات بهینه و بهبود عملکرد سازمان فراهم می‌کند.

• حسابداری مالیاتی

حسابداری مالیاتی (Tax Accounting) به بررسی و آماده سازی اطلاعات مالی مورد نیاز جهت انجام امور مالیاتی می‌پردازد. در واقع، هدف اصلی، تأمین اطلاعات دقیق و کافی جهت تعیین امور مربوط به مالیات است. سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌توانند از دغدغه‌های مربوط به پرداخت مالیات و تأمین اطلاعات مورد نیاز برای مراجع مالیاتی رهایی یافته و با بهره‌گیری از آن، به صورت قانونی و بهینه مالیات پرداخت کنند.

• حسابداری دولتی

حسابداری دولتی فرآیندی است که در آن مراحل مختلف تأمین بودجه، اعطای وام‌ها، خرید کالا و خدمات، پرداخت حقوق و دستمزد به کارکنان و سایر هزینه‌های مربوط به دولت مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف از این نوع حسابداری به دست آوردن اطمینان از صحت و دقت اطلاعات مالی و اقتصادی دولت است.

• حسابداری صنعتی

حسابداری صنعتی روشی است که برای شرکت‌ها و سازمان‌های صنعتی طراحی شده است. در واقع، با تمرکز بر اطلاعات مالی و عملیاتی شرکت‌های صنعتی، به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند کنترل بیشتری بر عملیات خود داشته باشند. هدف اصلی حسابداری صنعتی، بهبود کارایی و عملکرد شرکت‌ها از طریق بهبود فرآیندهای مالی و تضمین دقت و صحت اطلاعات مالی است.

• حسابداری حقوقی

حسابداری حقوقی مجموعه فرآیندهایی است که برای ثبت تراکنش‌های مالی و اقتصادی یک شرکت و سازمان استفاده می‌شود. این فرآیندها شامل ثبت و پردازش فاکتورها، رسیدهای دریافتی و پرداختی، قراردادها، عقد قراردادهای اجاره، خرید و فروش و سایر تراکنش‌های مالی مرتبط با فعالیت‌های حقوقی است.

• حسابرسی

حسابرسی به معنای بررسی و تحلیل صحت و مطابقت گزارش‌ها، سوابق مالی و عملکرد شرکت‌ها با قوانین، استانداردها و مقررات مالی است. حسابرسی اغلب توسط یک شرکت حسابرسی مستقل و خارجی انجام‌ می‌شود و هدف آن جلوگیری از تقلب، کمک به بهبود کنترل‌های داخلی و افزایش اعتماد عمومی به اطلاعات مالی شرکت است. همچنین حسابرسی می‌تواند به مدیران شرکت کمک کند تا فرصت‌ها و چالش‌هایی که در ارائه گزارش‌های مالی وجود دارد را بشناسند و در برنامه ریزی‌های مالی و استراتژی‌های آتی شرکتشان مدیریت کنند.

• حسابداری تولیدی

حسابداری تولیدی به مجموعه ای از روش ها و فرایندهای حسابداری گفته می‎شود که در آن، جریان‌های مالی و عملیاتی مربوط به فرآیند تولید کالاها و خدمات، از جمله هزینه‌ها، سود و زیان، موجودی‌ها، هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم تولید، به منظور برنامه‌ریزی، کنترل و گزارش‌دهی به صورت دقیق و مفهومی بررسی می‌شوند. در حسابداری تولیدی، اطلاعات مربوط به هزینه‌های مواد اولیه، نیروی انسانی، ماشین آلات و تجهیزات، بهبود کیفیت، تحقیق و توسعه و … برای ارائه تصمیم‌گیری‌های بهتر و استفاده بهینه از منابع شرکت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، برای بهبود کارایی و کسب سود آسان‌تر در فرایند تولید، ضروری است.

حسابدار کیست؟

حسابدار فردی است که مسئولیت جمع‌آوری، پردازش و گزارش اطلاعات مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها را بر عهده دارد. حسابداران ممکن است در شرکت‌های خصوصی، دولتی، مؤسسات مالی، بانک‌ها، صنایع و… به عنوان یک کارمند استخدام شوند یا به صورت مستقل برای شرکت‌ها کار کنند.

مهم‌ترین وظایف حسابداران تهیه و ارائه گزارش اطلاعات مالی است. تائید صحت اسناد مالی، پرداخت حقوق و مزایا، گزارش‌دهی به مدیران و صاحبان شرکت، رعایت قوانین و مقررات مالیاتی، تهیه خلاصه صورت سود و زیان و حفاظت از اطلاعات مالی محرمانه از وظایف یک حسابدار است. همچنین، حسابداران در تفسیر اطلاعات مالی برای کمک به تصمیم‌گیری درباره راهبردهای تجاری شرکت نقش دارند و می‌توانند با ارائه راهکار‌های مالی و مالیاتی، به بهبود عملکرد و سودآوری شرکت کمک کنند.

مهارت های لازم یک حسابدار چیست؟

حسابداران باید توانایی‌های زیر را داشته باشند:

• درک و استفاده از مباحث حسابداری از جمله بودجه‌ریزی، گزارش دهی مالی، کنترل هزینه و صورت های مالی
• آشنایی کامل با قوانین و مقررات مالی، مالیات و دیگر مقررات مرتبط با کارهای حسابداری
• استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری و مهارت‌های کامپیوتری
• برقراری ارتباط با دیگران و توضیح موارد پیچیده حسابداری به شیوه‌ای ساده و قابل فهم
• مدیریت زمان، مهارت‌های تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و تحلیل
• دقیق در جزئیات باشند و نتایج کار خود را به دقت بالا اعلام کنند
• تحلیل مسائل پیچیده و ارائه راه حل

یک حسابدار چه مسئولیت هایی برعهده دارد؟

مسئولیت های یک حسابدار با توجه به نوع فعالیت و شرکت مورد نظر ممکن است متفاوت باشد. اما در کل، حسابداران مسئولیت های زیر را دارند:

• پردازش و ثبت دقیق تمام تراکنش‌های مالی
• پرداخت حقوق و مزایای کارکنان
• تهیه و ارائه گزارش‌های مالی به مدیران و صاحبان شرکت
• بررسی و تضمین صحت و سالم بودن اسناد و فیش‌های مالی
• تهیه و ارائه خلاصه صورت سود و زیان
• رعایت قوانین و مقررات مالیاتی
• ارائه اطلاعات مالی مناسب به مراجع مالیاتی
• ایجاد و حفظ سیستم‌های کنترل داخلی مناسب

از آنجایی که حسابداران در مدیریت مالی و مالیاتی شرکت‌ها نقش بسزایی دارند، وظایف آنها در بسیاری از موارد حائز اهمیت است و لزوماً به شرکت وابسته نیست.