تعریف حسابرسی و انواع آن

حسابرسی چیست؟

حسابرسی (Audit) فرآیندی است که طی آن شخصی اسناد و مدارک تهیه و تنظیم شده توسط حسابدار را مورد بررسی و رسیدگی قرار می‌دهد تا در صورت مغایرت و یا نقص آن را اصلاح نماید.

حسابداران تمامی اطلاعات مالی شرکت یا موسسه خود را به صورت گزارش و صورتحساب‌های مالی ثبت می‌کنند. در این حین ممکن است گزارش‌‌ها کامل نباشند یا اشتباهی در آن‌ها رخ داده باشد، بنابراین نیاز است شخصی که آگاهی لازم را دارد این اسناد را بررسی کند. شرکت‌ها، موسسات و سازمان‌ها به منظور ساماندهی اطلاعات مالی خود به فردی به عنوان حسابرس نیاز دارند که تمام گزارش‌ها و صورتحساب‌های مالی را در اختیارش قرار دهند تا رسیدگی و اظهارنظر کند.

شرکت حسابداری (موسسه حسابداری) با اعزام شخصی به عنوان حسابرس به اظهارنظر و رسیدگی اسناد و مدارک مالی می‌پردازند تا از بروز اشتباه جلوگیری کنند.

حسابرس کیست؟

حسابرس (auditor) فردی است که توسط شخص، شرکت و یا سازمان دعوت می‌شود تا اسناد و مدارک مالی تهیه شده توسط حسابدار را مورد ارزیابی قرار دهد و در صورت مشاهده اشتباه و تقلب آن را به مدیران گزارش دهد. یک حسابرس باید به اصول حسابداری و استانداردهای حسابرسی آشنایی و تسلط کافی داشته باشد.

با توجه به اینکه تمام جزییات اطلاعات مالی یک واحد تجاری و یا اداری در دسترس حسابرس است این فرد باید تمام اطلاعات را نزد خود حفظ کند و از فاش کردن آن خودداری کند.

انواع حسابرسی

• حسابرسی صورت‌های مالی:

حسابرسی صورت‌های مالی اصلی‌ترین نوع حسابرسی محسوب می‌شود. حسابرس گزارشی از ارزیابی‌های انجام شده بر روی صورت‌های مالی را ارائه می‌دهد و در آن اعلام می‌کند که این اسناد و مدارک با اصول حسابداری مطابقت دارد یا خیر. در واقع هدف از انجام این امر اعتبار بخشیدن به اسناد و مدارکی است که توسط حسابدار ارائه شده است.

• حسابرسی رعایتی:

در حسابرسی رعایتی، فرد  حسابرس اسناد، مدارک، دفاتر و صورتحساب‌های مالی شرکت‌ها و موسسه‌های مختلف را بررسی می‌کند و آن را با قوانین و مقررات تصویب شده تطبیق می‌دهد. هدف از انجام این حسابرسی تطابق فرآیندهای مالی شرکت یا موسسه با استانداردها و قوانین موجود در کشور است.

• حسابرسی عملیاتی:

حسابرسی عملیاتی نوعی متفاوت از حسابرسی است که در آن روند مالی شرکت‌ها، موسسه‌ها، سازمان‌ها و ارگان‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. حسابرس میزان سودآوری و صرفه اقتصادی آن واحد تجاری و یا اداری را مورد بررسی قرار می‌دهد و بر اساس آن گزارشی از روند مالی به مدیران ارائه می‌دهد.

• حسابرسی قانونی:

حسابرسی قانونی مانند شورای حل اختلاف عمل می‌کند. شرکت‌ها و سازمان‌ها جهت رفع اختلافات مالی و یا تقلب در اسناد و مدارک مالی از این نوع حسابرسی استفاده می‌کنند. در صورتی که بین سهامداران یک شرکت و یا سازمان اختلاف به وجود آید، شخص یا کارکنانی از یک مجموعه اختلاس انجام دهند و یا خسارت‌های مالی به شرکت وارد شود با حسابرسی قانونی این مشکل را برطرف می‌کنند.

انواع حسابرس

• حسابرس مستقل:

حسابرس مستقل از سوی مدیران و صاحبان سهام (اشخاص حقیقی و حقوقی) برای رسیدگی صورتحساب‌های مالی دعوت به همکاری می‌شود. این حسابرسان با بررسی دقیق بر اسناد و مدارک موجود گزارشی از رسیدگی‌های خود به مدیران ارائه می‌دهند. در واقع حسابرسان مستقل حسابرسی صورت‌های مالی را انجام می‌دهند.

• حسابرس داخلی:

حسابرس داخلی برای بررسی فعالیت‌های مالی شرکت‌ها، موسسه‌ها، سازمان‌ها و ارگان‌ها از طرف مدیران و صاحب منصبان آن‌ها انتخاب می‌شود. این حسابرسان در محل شرکت برای رسیدگی به امور مالی حضور دارند ولی فعالیت آنها از واحد حسابداری مستقل است.

هدف از داشتن حسابرس داخلی کنترل و ارزیابی فعالیت‌های مالی، کسب اطمینان از ثبت صحیح اسناد و دفاتر مالی توسط واحد حسابداری و تهیه گزارش‌های صحیح منطبق بر اصول و قوانین حسابداری است. در واقع حسابرس داخلی بخش زیادی از حسابرسی عملیاتی را انجام می‌دهد.

• حسابرس دولتی:

حسابرس دولتی طبق اصول و قواعد و استانداردهای حسابداری دولتی فعالیت مالی یک سازمان یا شرکت دولتی را مورد بررسی و رسیدگی قرار می‌دهد. حسابرسان دولتی طبق اصول حسابرسی عملیاتی و صورتحساب‌های مالی فعالیت خود را انجام می‌دهند.

یک حسابرس باید چه مهارت‌ هایی داشته باشد؟

یک حسابرس باید دقیق، تیزبین و مسلط به امور حسابرسی باشد. در تحلیل و بررسی اطلاعات مالی و محاسبات آن‌ها توانایی و دقت بالایی داشته باشد. این امر موجب پی بردن به مشکلات و اختلافات بین اسناد و مدارک ارائه شده با اصول حسابداری است. همچنین باید از ارتباطات قوی کلامی و نوشتاری خوبی برخوردار باشد تا بتواند تمام مدارک مورد نیاز بررسی را از کارکنان واحد حسابداری درخواست و دریافت کند، در نهایت گزارش‌های این رسیدگی را به صورت مکتوب به مدیران و صاحبان سهام ارائه دهد.