حسابرسی مالیاتی چیست؟

حسابرسی مالیاتی در همه کسب و کارهای بزرگ و کوچک نیاز است که انجام شود. این امر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این مقاله همه آنچه که باید درباره آن بدانید را مطالعه می‌کنید. اگر می‌خواهید با مفهوم حسابرسی و انواع آن بیشتر آشنا شوید، مقاله تعریف حسابرسی و انواع آن را مطالعه کنید.

تعریف حسابرسی مالیاتی

حسابرسی مالیاتی از نوع حسابرسی رعایتی است که فرد حسابرس تمام اسناد و مدارک مالی را با توجه به قوانین و مقررات مالیاتی مورد بررسی قرار می‌دهد و مشخص می‌کند که در اسناد جمع آوری شده قوانین مالیاتی رعایت شده است یا نه. بر اساس مدارک موجود و با توجه به نرخ مشخص شده، مالیات را محاسبه می‌کند. در واقع حسابرس با اطلاعات دقیق و تسلط کامل بر امور مالیاتی انجام امور پیچیده را آسان می‌کند.

تاریخ انجام این نوع حسابرسی بسیار مهم است و باید طبق قانون در بازه زمانی مشخص شده انجام گیرد. در صورت عدم ارائه به موقع اسناد و مدارک حسابرسی مودیان مالیاتی مشمول پرداخت جریمه می‌شوند.

یک موسسه حسابرسی و حسابداری متخصص و حرفه‌ای با اعزام حسابرس به محل فعالیت شما کلیه امور مالیاتی را با دقت و به موقع انجام می‌دهد. با انجام به موقع این امور می‌توانید مشمول پرداخت مالیات‌های سنگین نشوید.

انواع حسابرسی مالیاتی

• حسابرسی اداری:

در حسابرسی اداری با ارائه برگ دعوت به مودیان به آن‌ها اعلام می‌شود طبق تاریخ مشخص شده تمام اسناد و مدارک مورد نیاز سازمان امور مالیاتی را برای رسیدگی در آن تاریخ آماده و تحویل نمایند. این اسناد و مدارک شامل دفاتر روزنامه، دفاتر کل تحریر شده، صورتحساب‌های بانکی، صورتحساب‌های مربوط به درآمدها، فاکتورهای خرید و فروش، مکاتبات واردات و صادرات، صورت مغایرت‌ها و … است.

در این نوع حسابرسی به محل فعالیت مودی مراجعه نمی‌شود و فرد حسابرس ظرف مدت 6 روز کاری پس از حسابرسی باید اسناد و مدارک را عودت دهد.

طبق دستورالعمل 522/99/200 در صورتی که انجام حسابرسی مالیاتی به زمان بیشتری برای تدوین نیاز داشته باشد حسابرس می‌تواند با ارائه دلیل و مدرک به مدیر حسابرسی اعلام نماید به زمان بیشتری نیاز دارد و درخواست دهد که حسابرسی اداری به حسابرسی میدانی تغییر کند.

• حسابرسی میدانی:

حسابرسی میدانی نسبت به اداری به زمان بیشتر و نیروهای متخصص‌تری نیاز دارد. حسابرس مالیاتی برای رسیدگی به دفاتر و مدارک به محل فعالیت مودی مراجعه خواهد کرد، بنابراین مودی موظف است تا تاریخ مشخص شده تمام اسناد و مدارک را آماده کرده و در اختیار حسابرس قرار دهد.

• حسابرسی بازرسی:

در این نوع حسابرسی، بر خلاف حسابرسی اداری و میدانی هیچ اظهارنامه‌ای مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و هیچ تاییدیه و مطالبه مالیاتی تعیین نمی‌شود. هدف حسابرسی بازرسی افزایش کیفیت گزارش‌های حسابرسی و بروز‌رسانی اطلاعات مودیان از جمله موقعیت، شناسایی اموال آن‌ها و … است.

اطلاعات مودیان در سامانه یکپارچه مالیاتی بروزرسانی و ثبت می‌شود. مسئولان حسابرسی با بهره‌مندی از این سامانه برای هر مودی نسبت به رتبه ریسک آن‌ها حسابرس اختصاص می‌دهند.

• حسابرسی بازبینی:

در حسابرسی بازبینی، اداره امور مالیاتی برخی از گزارش‌های مالیاتی تهیه شده توسط حسابرسان را انتخاب می‌کند تا کیفیت آن‌ها را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. همچنین با تهیه گزارش متمم حسابرسی مالیاتی برگ تشخیص مالیات متمم صادر می‌شود.

انجام حسابرسی مالیاتی چه فوایدی برای کسب و کارها دارد؟

با انجام امور حسابرسی مالیاتی مدیران و صاحبان سهام تمامی کسب و کارها می‌‌توانند در جریان روند فعالیت‌های مالی قرار گیرند و نسبت به آینده مالی خود آگاهی‌های لازم را کسب کنند و تصمیمات بهتری برای ادامه فعالیتشان بگیرند. همچنین با این حسابرسی، مدیران می‌توانند با راه‌‌حل‌های قانونی که حسابرس ارائه می‌دهد از تخفیف و معافیت برای مالیات بهره‌مند شوند و با ارائه به موقع مشمول پرداخت جریمه‌های سنگین نشوند.

چه مدارکی باید در اختیار حسابرس مالیاتی قرار گیرد؟

• لیست درآمدها و هزینه‌ها
• لیست حقوق و دستمزد
• صورتحساب‌های مالی
• دفاتر قانونی
• اسناد مربوط به مالیات تکمیلی و تکلیفی
• قیمت تمام شده محصولات و خدمات
• اسناد مربوط به معاملات مشارکتی و مضاربه‌ای
• لیست واردات و صادرات
• لیست قراردادهای خرید و فروش
• لیست کامل از ترازنامه‌ها و اظهارنامه‌ها
• لیست سود و زیان‌ها
• لیست تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی

فرآیندهای حسابرسی مالیاتی چیست؟

• تهیه برنامه حسابرسی: حسابرس مالیاتی موظف است پس از پذیرش پرونده حسابرسی به بازیابی اسناد و مدارک، اظهارنامه‌های مالیاتی و پرونده‌های مورد نیاز موجود در بایگانی بپردازد. همچنین باید اظهارنامه‌های مالیاتی را انتخاب کند و حوزه‌های شک آن را تعیین کند و برنامه حسابرسی را تهیه و تدوین نماید. حسابرس مسئول می‌تواند این کارها را خود انجام دهد با به حسابرسان عضو گروه حسابرسی واگذار کند تا این امور را انجام دهند.
• دعوتنامه ارائه دفاتر، اسناد و مدارک: پس از تایید برنامه تهیه شده حسابرسی توسط مسئول حسابرسی، دعوتنامه‌ای برای مودی صادر می‌شود. دعوتنامه در دو نسخه فهرست مشخصات کلیه دفاتر، اسناد و مدارک درخواستی اعم از ارائه شده و نشده به تفکیک و همچنین به طور کامل به مودی ابلاغ می‌شود.
• درخواست تغییر نوع حسابرسی از اداری به میدانی: هنگامی که مودی در زمان مشخص شده به اداره امور مالیاتی مراجعه نکند، مدارکی که ارائه می‌دهد کافی نباشد و یا تمام یا بخشی از اسناد و مدارک مورد نیاز به سازمان امور مالیاتی را تحویل ندهد، حسابرس مالیاتی با درخواست از مسئول حسابرسی خواستار تغییر حسابرسی از اداری به میدانی می‌شود. مسئول حسابرسی بعد از بررسی و با رعایت مهلت‌های مقرر قانونی می‌تواند این درخواست را رد کند یا بپذیرد. در صورت تأیید مورد حسابرسی به حسابرس مربوطه ارجاع داده می‌شود و در صورت عدم تأیید حسابرس موظف است با رعایت مقررات گزارش‌های حسابرسی مالیاتی را تهیه کند.

• مواجهه با موارد مشکوک به فرار و تقلب مالیاتی: اگر حسابرس مالیاتی در اجرای فرآیند حسابرسی متوجه تقلب و فرار مالیاتی شود با رعایت درجه اهمیت موضوع اجرای فرآیند را متوقف می‌کند و گزارش آن را به مدیر حسابرسی ارائه می‌دهد. مدیر حسابرسی در صورت تایید، اطلاعات مورد نظر را به واحدهای فرار مالیاتی گزارش می‌دهد. ماموران مالیاتی پس از بررسی فعالیت‌های اقتصادی مودی (حجم، وضعیت، نوع، موقعیت و شناسایی اموال) با استفاده از تراکنش‌های بانکی مودی و ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم اقدامات لازم را انجام می‌دهند، سپس در صورت تأیید و عدم تأیید تقلب یا فرار مالیاتی نتایج بررسی‌های خود را به مدیر حسابرسی ابلاغ می‌کنند. مدیر حسابرسی گزارش‌های به دست آمده را برای حسابرس مسئول مالیاتی ارسال می‌کند.

• اظهارنظر نسبت به اقلام مندرج در اظهارنامه مالیاتی: حسابرسان مالیاتی در اجرای فرآیند حسابرسی با رعایت مهلت‌های مقرر قانونی و با استناد به قوانین و مقررات موارد زیر را مورد بررسی قرار می‌دهند.

– کلیه جداول مندرج در اظهارنامه‌های مالیاتی

– ترازنامه‌ها

– حساب‌های سود و زیان

– دفاتر، اسناد و مدارک ابرازی و به دست آمده

– صورت درآمد و هزینه

– خلاصه درآمد و هزینه ابرازی و به دست آمده

پس از تکمیل کاربرگ‌های حسابرسی اصلی و فرعی گزارش‌های حسابرسی را تنظیم و در سامانه یکپارچگی مالیاتی ثبت و برای مدیر حسابرسی ارسال می‌کنند تا بررسی‌های لازم را انجام دهد. در صورتی که مدیر حسابرسی گزارش‌ها را تأیید کند برگ تشخیص یا مطالبه مالیات با امضای وی صادر می‌شود و در صورت عدم تأیید گزارش‌ها با دلیل به مسئول حسابرسی عودت داده می‌شود تا اصلاحات مورد نظر را انجام دهد.

• اتمام فرآیند حسابرسی: حسابرس مالیاتی باید پس از پایان فرآیند حسابرسی تمام اسناد و مدارک به دست آمده و تولید شده و همچنین فرم‌های تولید شده توسط سامانه را جمع‌بندی کند و پس از تکمیل فرم خاتمه در سامانه یکپارچگی پرونده مودی را به بایگانی بازگرداند.